De zeven Werken van Barmhartigheid werden in 1207 door paus Innocentius III ingesteld. De eerste zes Werken van Barmhartigheid werden volgens het evangelie (Matteus 25,35-36) door Jezus ingesteld, het zevende werk (“de doden begraven”) werd door paus Innocentius III toegevoegd, op basis van het Bijbelboek Tobit (Tobit 1,17).
Op 6 augustus 2015 stelde onze paus Franciscus, naar aanleiding van het eerdere verschijnen van de encycliek Laudato Si (24 mei 2015) een achtste Werk van Barmhartigheid in : “Laat ons barmhartig zijn voor ons gemeenschappelijk huis”. Dit “oecumenisch en ecologisch” werk sluit de andere Werken van Barmhartigheid in. Een modern Werk van Barmhartigheid voor onze moderne tijd.
Sinds 2016 is er op 1 september een “Wereldgebedsdag voor de zorg voor de schepping” ingesteld, een dag waarop christenen van alle Kerken “samen en gelijktijdig bidden” en “hun engagement voor de bescherming van de wereld” hernieuwen.
De huidige lijst van Werken van Barmhartigheid ziet er nu dus als volgt uit:
- te eten geven aan de hongerigen
- te drinken geven aan de dorstigen
- de naakten kleden
- de vreemdelingen opnemen
- de zieken bijstaan
- de gevangenen bezoeken
- de doden begraven
- barmhartig zijn voor ons gemeenschappelijk huis
Wanneer er gesproken wordt over de Werken van Barmhartigheid, worden meestal bovenstaande fysieke Werken van Barmhartigheid bedoeld. Daarnaast bestaan er ook de zeven geestelijke Werken van Barmhartigheid, die iets minder bekend zijn. We lijsten ze hier even voor u op:
- de twijfelenden raad geven
- de onwetenden onderrichten
- de zondaars vermanen
- de bedroefden troosten
- beledigingen vergeven
- lastige personen geduldig verdragen
- tot God bidden voor de levenden en de doden
Sinds de Middeleeuwen zijn de termen diaconie en caritas sterk verbonden met de zeven Werken van Barmhartigheid. Diaconie en caritas zijn twee verwante termen die beiden een min of meer gelijkaardige betekenis hebben en doelen op de naastenliefde en barmhartigheid die wij als christenen aan onze medemens betonen. We geven handen en voeten aan ons geloof door dienstbaarheid te betonen aan mensen in nood. Deze dienstbaarheid kan zich zowel in materiële zin (het geven van geld, voedsel, kledij,…) als in immateriële zin (het verrichten van vrijwilligerswerk) manifesteren.